Kıdem Tazminatı Nedir?
Kıdem tazminatı; işçinin, çalıştığı kurumda, iş akdinin sona ermesi ile hizmet verdiği her bir sene için emeklerinin karşılığı olarak işverenin ödemekle yükümlü olduğu 30 günlük ücret tutarıdır. Bu 30 günlük maaşın hesaplaması, işçinin fesih tarihindeki son giydirilmiş brüt ücreti üzerinden hesaplanır. Ayrıca devamlılık arz eden ek menfaatler de kıdem tazminatına esas ücretine dahil edilir. Yargıtay kararlarında kıdem tazminatı şu şekilde tanımlanmaktadır; “İşverene ait bir ya da birkaç işyerinde belli bir süre çalışmış bir işçinin, işini kaybetmesi halinde işinde yıpranması, yeni bir iş edinmede karşılaşacağı güçlükler ve işyerine sağladığı katkı göz önüne alınarak, geçmiş hizmetlerine karşılık işveren tarafından işçiye kanuni esaslar dahilinde verilen toplu paraya “kıdem tazminatı” denilmektedir.” (Yargıtay 22. HUKUK DAİRESİ 2012/14268E. 2013/3580K.)
Kıdem Tazminatına Hak Kazanılabilmesi İçin Gerekli Koşullar
İşçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için belirli koşulların gerekliliği aranmakta, bu koşullarda İş Kanununda belirtilmektedir. Bunlar;
- Kişinin işçi grubunda olması
- En az 1 yılı aşmış olan hizmet süresi(sürekli çalışma aranır)
- İş akdinin fesih sebepleri
İş Akdinin Fesih Sebeplerinin İçeriği Nedir?
Feshin işçinin ya da işveren tarafından gerçekleştirilmesinde kıdem tazminatı açısından farklı sonuçlar oluşturmaktadır. Kısacası; işçinin haklı nedenlerle iş akdini feshi, işverenin haksız nedenlerle iş akdini feshi veya kanun maddesine belirtilen haller dışındaki işverenin haklı nedenle iş akdi feshi, işçinin ölümü (mirasçıları hak kazanır), kadın işçinin evlenmesi, askerlik hizmeti ve son olarak emeklilik ile işçinin kıdem tazminatına hak kazanabileceği hallerdir.
Kıdem Tazminatı Ödemesi Ne Zaman Yapılmalıdır?
İşverenin, işçiye kıdem tazminatı ödemesini yapması için bir zaman sınırlandırılması belirlenmemiştir. Burada dikkat edilmesi gereken husus, iş akdinin sona ermesi ile birlikte artık işçinin kıdem tazminatı ödemesi almaya hakkı doğmuş olmasıdır. Bu sebeple iş akdinin sonlandırıldığı anda kıdem tazminatı ödenmesi gerekmektedir.
İşveren Tarafından Kıdem Tazminatı Ödenmemesi Halinde Ne Yapılmalıdır?
Bu tarz durumlarda işçiler tarafından hukuki desteğe başvurulmalıdır. Yukarıda da bahsettiğimiz üzere kıdem tazminatında iş akdinin fesih sebebi önemli faktördür. Bu sebeple işçilik dönemi ve fesih süreci en doğru şekilde avukata anlatılmalı daha sonra da kanunlarla güvence altına alınan haklarının koruması için bir avukat eşliğinde, işçinin talepleri öncelikle arabuluculuk sürecinde belirtilmeli, anlaşılamaması halinde ise devamında dava açılmalıdır.